Scoring rating - podstawowe narzędzia oceny ryzyka w przedsiębiorstwie

Bezpieczeństwo zawieranych transakcji nabiera podstawowego znaczenia w aktualnej sytuacji wysokiego ryzyka niewypłacalności firm działających na rynku. Trudno wyobrazić sobie jednak sytuację, w której rynek mógłby funkcjonować na zasadach wykluczających kredyt kupiecki. Oznacza to, że każda firma uzależniona jest od szeregu czynników zewnętrznych, których oddziaływanie ma olbrzymi wpływ na powodzenie przedsięwzięć biznesowych. Często zdarza się, iż wpływ ten ma charakter decydujący nie tylko o rozwoju danego przedsiębiorstwa, ale wręcz o jego dalszym istnieniu. W przypadku firm niewielkich, zatrudniających kilku czy kilkunastu pracowników, taki czynnik decydujący o „być albo nie być” może tkwić w jednej decyzji.

Zarządzanie ryzykiem poprzez metody oceny wiarygodności polega na podejmowaniu działań w celu zmniejszenia prawdopodobieństwa zaistnienia szkody albo w celu zmniejszenia wysokości potencjalnych szkód. W odniesieniu do ryzyka, charakteryzującego transakcje kredytowe, do działań zapobiegających stratom zaliczymy:

• sprawdzanie wiarygodności kontrahenta przed podjęciem decyzji o zawarciu z nim transakcji kredytowej; sprawdzanie może polegać na stosowaniu okresu próbnego we współpracy (dostawca towarów wymaga od odbiorcy, aby kilka razy zakupił towary za gotówkę),
• analizie dokumentów finansowych kontrahenta (np. bilansów, rachunków zysków i strat),
• sprawdzaniu wysokości limitu kredytu kupieckiego poprzez wywiadownię gospodarczą,
• limitowanie ryzyka poprzez wewnętrzny system limitów kredytowych ograniczających maksymalny stan należności od danego kontrahenta,
• monitorowanie wiarygodności kontrahenta w czasie realizacji transakcji kredytowej.

Monitorowanie może polegać np. na analizie dotychczasowej współpracy, okresowej ocenie sprawozdań finansowych kontrahenta, stałym kontakcie z klientem.

Należy przywiązywać dużą wagę do działań poprzedzających nawiązanie współpracy z nowym partnerem. Działania profilaktyczne powinny koncentrować się na badaniu wiarygodności potencjalnego kontrahenta, co także jest czynnością co najmniej dwuetapową.

W pierwszym rzędzie chodzi o sprawdzenie, czy przedsiębiorstwo, z którym zamierzamy podjąć współpracę, w ogóle istnieje, czy jest zarejestrowane, czy działa pod wymienionym adresem etc.

Gdy jest potwierdzenie, iż sprawdzana firma rzeczywiście istnieje, należy zweryfikować, czy nie występują przesłanki krytyczne:

• czy firma nie została założona w okresie ostatnich 12 miesięcy,
• czy siedziba rejestrowa znajduje się w lokalu mieszkalnym,
• czy podmiot widnieje na giełdach wierzytelności.

Wystąpienie którejkolwiek z tych przesłanek powinno skutkować ograniczeniem limitu kredytowego lub podjęciem decyzji o nieudzieleniu zgody na odroczony termin płatności.

Opracował:
Andrzej Tokarski
GRUPA ORAX